اثربخشی تحریک الکتریکی مغز بر بیماری‌های روحی و روانی
ایران اکونومیست-محققان عملکرد‌های ذهنی خاص را از طریق تحریک مغز تقویت کرده اند که میتواند رویکرد جدیدی برای درمان انواع بیماری‌های روانی شدید باشد.
پیشنهادی جدید در درمان بیماری‌های روحی و روانی روز به روز به جامعه پزشکی مطرح میشود که ایده آن استفاده از تحریک الکتریکی مغز در درمان به عنوان جایگزینی موثرتر از فرآیند‌های بازدارنده علائم و کنترل آنها با استفاده از داروهاست.
این فناوری نشان دهنده یک انقلاب درمانی جدید است که مبتنی بر تحریک سلولهای عصبی در مغز با استفاده از جریان الکتریکی است که یک جهش کیفی در زمینه درمان بیماری‌های روانی با شوک الکتریکی است.
در یک مطالعه آزمایشی اخیر بر روی انسان، محققان دانشکده پزشکی دانشگاه مینه‌سوتا و بیمارستان عمومی ماساچوست دریافتند که عملکرد‌های ذهنی خاص مرتبط با خودمختاری و انعطاف‌پذیری ذهنی را می‌توان با ادغام تکنیک‌های هوش مصنوعی با تحریک الکتریکی هدایت‌شده به مغز بهبود بخشید.
این روش جدید بر روی ۱۲ بیمار که تحت عمل جراحی مغز به دلیل صرع قرار گرفتند، به عنوان بخشی از مراحل مطالعه منتشر شده در مجله Nature Bio Medical Engineering، با نصب صد‌ها الکترود کوچک در سراسر مغز برای ثبت فعالیت آن و تعیین محل منشاء تشنج استفاده شد.
سیدنی کش، دانشیار علوم اعصاب در دانشکده پزشکی هاروارد و متخصص در تحقیقات صرع، و دارن دوهرتی، دانشیار روانپزشکی در دانشکده پزشکی هاروارد، این کشف را انجام داده اند. ناحیه‌ای از مغز به نام "کپسول داخلی" که با دوز‌های کوچک انرژی الکتریکی تحریک میشود، عملکرد ذهنی بیماران را بهبود می‌بخشد و این ناحیه مسئول کنترل شناختی است که فرآیند تغییر از یک الگوی فکری یا رفتاری به دیگری است ونقطه ضعفی در اکثر بیماری‌های روانی به شمار می‌رود. سرپرست مطالعه، فردی مبتلا به افسردگی را مثال می‌زند که نمی‌تواند از افکار منفی رهایی یابد، یکی از ویژگی‌های کلیدی بیماری روانی که نیازمند یافتن راهی برای کمک به این بیمار است.
تیم تحقیقاتی الگوریتم‌هایی را توسعه داده‌اند که امکان ردیابی توانایی‌های بیماران را از طریق رفتار‌ها و اعمال آنها یا با نظارت مستقیم بر فعالیت مغز فراهم می‌کند و این در فرآیند‌های کنترل شناختی بیمار پس از تحریک مغز منعکس میشود؛ بنابراین به مغز او دوز کوچکی از تحریک الکتریکی داده میشود تا به او کمک کند تا از آن عبور کند، و هرچه بیماران در آزمایش آزمایشگاهی کنترل شناختی بدتر عمل کنند، دوز‌های تقویت کننده تحریک الکتریکی به آنها داده بیشتر داده میشود.
ابزار کنترل
این مطالعه نشان می‌دهد که برخی از بیمارانی که در این مطالعه شرکت کردند علاوه بر صرع از اضطراب شدید نیز رنج می‌بردند و هنگامی که در معرض تحریکاتی قرار گرفتند که برای افزایش توانایی‌های شناختی آنها طراحی شده بود، تأیید کردند که اضطراب آنها به گونه‌ای بهبود یافته است و آنها بیشتر می‌توانند افکار خود را از وضعیت اسفناک خود دور کنند و بر آنچه می‌خواهند تمرکز داشته باشند، بنابراین محققان می‌گویند که این تکنیک میتواند برای درمان بیماران مبتلا به اضطراب شدید که به دارو‌ها پاسخ نمی‌دهند و همچنین افسردگی و برخی اختلالات دیگر مورد استفاده قرار گیرد.
در حالی که نتایج این مطالعه تایید می‌کند که نقص کنترل شناختی در بین اختلالات روانی از جمله افسردگی، اعتیاد، اسکیزوفرنی و اختلال وسواس فکری- جبری رایج است، این یافته‌ها راه را برای رویکرد جدیدی برای درمان بیماری روانی هموار می‌کند. به جای سرکوب علائم بیماران، می‌توان ابزاری را برای کنترل ذهن آنها در نظر گرفت که گویی بیمار روی صندلی رانندگی است و میتواند امور را کنترل کند.
تیم تحقیقاتی اکنون در حال آماده سازی برای انجام آزمایشات بالینی، برای استفاده از تحریک عمقی مغز هستند و پس از تایید کارآزمایی بالینی، استفاده از این رویکرد درمانی میتواند تسریع شود.
راه اندازی نخستین بخش ویدئو مانیتورینگ نوار مغز در استان یزد
مدیربیمارستان حضرت فاطمه الزهرا (س) شهرستان مهریز از راه اندازی سیستم ویدیو مانیتورینگ نوار مغزی (LTM) یا نوار مغز طولانی در این بیمارستان خبر داد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز یزد، سید رسول محسن زاده گفت:
با توجه به درصد بالای صرع مقاوم به دارو در میان بیماران مبتلا به صرع و امکان بروز عوارض بیشتر در این بیماران، توجه خاص و بررسی دقیق به منظور کنترل تشنجات امری ضروری و حیاتی به شمار می‌رود، که این بیمارستان برای تشخیص صحیح، دقیق، به موقع و برای انتخاب موثرترین راه درمان اقدام به تجهیز این بیمارستان به دستگاه LTM نموده است.
راه اندازی نخستین بخش ویدئو مانیتورینگ نوار مغز در استان یزد
محسن زاده اظهار داشت:
دستگاه LTM در تشخیص قطعی نوع صرع یا اختلال تشنجی، افتراق تشنج از بیماری‌های مقلد آن، تعیین مؤثرترین درمان دارویی یا غیر دارویی صرع، تعیین کانون تشنج و برداشتن آن با عمل جراحی در صورت امکان، تشخیص صرع‌های عصبی، بررسی اختلالات هوشیاری گذرا، افتراق صرع از اختلالات خواب و... کاربرد دارد.
علل دردهای گردنی
علل دردهای گردنی
دیسک‌های گردنی، اسپاسم یا گرفتگی، آرتروز، میگرن و MS میتواند موجب شیوع درد در ناحیه گردن شود، توصیه میشود افراد به جای خود درمانی به پزشک مراجعه کنند تا پس از معاینه بالینی، MRI و نوار عصب و عضله علت اختلال آنها مشخص شود.
به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم،حمیدرضا ترابی در گفت‌وگو با فارس، در پاسخ به سؤال شهروندی 40 ساله که درد شدید در گردن دارد که به انگشتان دست فشار می‌آورد اظهار داشت: دردهایی که در ناحیه گردن و شانه احساس میشود و به دست‌ها انتشار می‌یابد ممکن است بر اثر ابتلا به دیسک‌های گردنی باشد. معاینه بالینی، MRI و نوار عصب و عضله میتواند میزان گرفتگی کانال گردنی و دیسک آن را مشخص کند.
وی ادامه داد: معاینه بالینی و آزمایشات پاراکلینیکی میتواند مشخص کند که فرد باید تحت درمان طبی قرار گیرد یا جراحی شد و این بستگی به درگیری اعصاب گردن دارد.
عضو کمیته علمی انجمن MS ایران احساس خواب‌رفتگی در دست‌ها و برق‌گرفتگی در ستون فقرات و نواحی تحتانی بدن را جزو علایم ابتلا به MS عنوان کرد و گفت: چنانچه افراد به ویژه جوانان با این علایم روبه‌رو شدند حتماً باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنند تا ابتلا یا عدم ابتلا به MS در آنها بررسی شود.
این نورولوژیست گفت: برخی از دردهای گردن به علت ابتلا به میگرن به ویژه میگرن‌های مزمن است که گاهی تا گردن انتشار می‌یابد و عضلات این ناحیه را دچار اسپاسم یا گرفتگی می‌کند.
ترابی اظهار داشت: برخی از دردهای گردن نیز ناشی از اسپاسم یا گرفتگی است که با مسکن، ورزش و فیزیوتراپی بهبود می‌یابد.
این متخصص مغز و اعصاب ابتلا به آرتروز را یکی دیگر از علل دردهای ناحیه گردن عنوان کرد و گفت: کمبود کلسیم و ویتامین D3 میتواند در ابتلا به آرتروز گردن مؤثر باشد برای درمان این اختلال علاوه بر ورزش سطح کلسیم و ویتامین D3 را بررسی می‌کنیم و در صورت کاهش آنها در بدن از ویتامین‌ها استفاده می‌کنیم.
وی خاطرنشان کرد: هر گونه درد در ناحیه گردن باید با پزشک مطرح گردد و توصیه میشود افراد از خود درمانی بپرهیزند چرا که گاهی علت دردهای ناحیه گردن ناشی از اختلالاتی مانند MS است.
نوار مغزی چیست ؟
الکتروانسفالوگرافی یا همان نوار مغزی، همانند نوار عصب و عضله که در آن فعالیت الکتریکی عضلات سنجیده میشود، آزمایشی است که در آن فعالیت الکتریکی مغز مشخص میشود. این کار با استفاده از الکترودهای فلزی کوچک دیسکی شکل که به پوست سر متصل می‌شوند، صورت می‌گیرد.
به گزارش ایسنا، بنابر اعلام کلینیک طبیب، سلولهای مغزی از طریق پالس های الکتریکی با یکدیگر در ارتباط هستند و تمام مدت فعالیت دارند حتی زمانی که خواب هستید. این فعالیت به صورت خطوط موجی نمایش داده و ثبت میشود.
نوار مغزی یکی از مهمترین ابزارهای تشخیصی در صرع است. همچنین در تشخیص مشکلات مغزی دیگر نیز نقش دارد.
کلینیک تست های تشخیصی مغز و اعصاب مرکز فوق تخصصی مغز و اعصاب طبیب جهت انجام تست های نوار عصب و عضله و نوار مغزی در خدمت مراجعین گرامی می‌باشد.
نوار مغزی از جمله آزمایش‌های سرپایی است که نیاز به هیچ‌گونه بستری شدن بیمار یا بیهوشی ندارد. این تست ممکن است در بیمارستان یا کلینیک مغز و اعصاب و به‌عنوان بخشی از روند بررسی بیمار و یا به‌صورت مستقل در مطب پزشک یا مرکز نوار عصب و عضله در تهران انجام شود.
در چه مواردی نوار مغزی لازم است؟
نوار مغزی تغییرات فعالیت مغز را نشان می‌دهد و این میتواند در تشخیص اختلالات مغزی مفید باشد به خصوص تشنجها. علاوه بر این، نوار مغزی برای تشخیص یا درمان اختلالات زیر نیز میتواند مفید باشد:
تومور مغزی
آسیب مغزی ناشی از جراحت سر
اختلال عملکرد مغزی به دلایل مختلف (انسفالوپاتی)
التهاب مغز
سکته مغزی
اختلالات خواب
همچنین از نوار مغزی برای تایید مرگ مغزی در کسی که در زندگی نباتی به سر می‌برد استفاده میشود. نوار مغزی پیوسته برای کمک به مشخص کردن مقدار مناسب بیهوشی برای کسی که در کمای مصنوعی (به دلیل پزشکی فرد را به کما میبرند) به سر می‌برد، به کار گرفته میشود.
نوار مغزی چه عوارض یا خطراتی دارد؟
گرفتن نوار مغزی کاری بی خطر و بدون درد است. گاهی اوقات ممکن است در کسانی که صرع دارند، عمدا حمله صرع در حین آزمایش تحریک شود اما در این صورت، مراقبت پزشکی مناسب نیز صورت می‌گیرد.
چگونه برای گرفتن نوار مغزی آماده شوم؟
در روز آزمایش از خوردن هر چیزی که حاوی کافئین است پرهیز کنید چون بر نتیجه تست تاثیر می‌گذارد.
داروهایتان را طبق معمول بخورید مگر این که دستور دیگری به شما داده شده باشد.
موهای خود را در شب قبل آزمایش یا همان روز بشویید اما از نرم کننده، ماسک یا کرم مو، اسپری، ژل یا هر چیز دیگری بعد از شستشوی مو استفاده نکنید. این محصولات که روی مو می مانند باعث می‌شوند چسبیدن الکترودها که داخل یک صفحه چسب دار تعبیه شده اند، سخت‌تر شود.
اگر قرار باشد در حین نوار مغزی گرفتن خواب باشید، ممکن است دکتر از شما بخواهد شب پیش از آزمایش نخوابید یا کم بخوابید.
آزمایش نوار مغزی چگونه انجام میشود؟
در حین آزمایش نوار مغزی، هیچ دردی احساس نمی‌کنید. الکترودها هیچ حسی به شما منتقل نمی‌کنند بلکه فقط امواج مغزی شما را ثبت می‌کنند.
تکنسین سر شما را اندازه گیری کرده و با قلم مخصوص، روی سرتان علائمی میکشد که نشان می‌دهد الکترودها به کجا باید وصل شوند. این نقاط روی پوست سر ممکن است با یک کرم ساینده تمیز شوند تا کیفیت ثبت امواج بهتر شود.
الکترودهای دیسکی روی پوست سر چسبانده می‌شوند. گاهی اوقات یک کلاه پلاستیکی حاوی الکترودهای متعدد، استفاده میشود. الکترودها با سیم به یک دستگاه متصل هستند. این دستگاه دامنه امواج مغزی را افزایش می‌دهد و آنها را روی کامپیوتر ثبت و ذخیره می‌کند.
پس از این که الکترودها در جای خود قرار گرفتند، نوار مغزی گرفته میشود که معمولا یک ساعت طول میکشد. برای تست در برخی شرایط لازم است در آزمایش بخوابید. در این موارد، آزمایش بیشتر طول میکشد.
در طول این آزمایش، یک ویدئو ضبط میشود. از حرکات بدن توسط دوربین ویدئو تصویر گرفته میشود در حالی که امواج مغزی نیز در حال ضبط شدن است. ترکیب این دو داده، به پزشک کمک می‌کند وضعیت شما را تشخص داده و درمان مناسب انتخاب کند.
نوار مغزی سیار (Ambulatory EEG) نیز ممکن است انجام شود. این کار امکان ثبت طولانی مدت تر نوار مغزی در مطب یا بیمارستان را فراهم می‌کند. این تست فعالیت مغزی را در چند روز ثبت می‌کند در نتیجه امکان ثبت فعالیت تشنجی مغز افزایش می یابد. با این حال نوارمغزی سیار در مقایسه با روش معمول در تشخیص تفاوت بین تشنجهای صرعی و تشنجهای غیر صرعی کارآمد نیست.
پس از تمام شدن تست نوار مغزی، الکترودها یا کلاه برداشته می‌شوند. اگر هیچ آرام بخشی به شما داده نشده باشد، هیچ عارضه ای ندارید و به فعالیت‌های معمول خود می‌توانید ادامه دهید اما اگر آرام بخش مصرف کرده اید، باید صبر کنید تا تاثیر آن از بین برود. در این مدت نباید رانندگی کنید. به منزل که رسیدید استراحت کنید و تا پایان روز رانندگی یا کارهای حساس انجام ندهید.